Byli to beneficjenci, samorządowcy, przedstawiciele organizacji pozarządowych i reprezentanci administracji rządowej. Spotkali się, by podsumować realizację Programu Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska-Republika Słowacka 2007-2013 oraz porozmawiać o nowym programie Interreg V-A Polska-Słowacja 2014-2020.

- Polska realizuje siedem programów transgranicznych, ten jest jednym
z najlepszych, bo największym którym zarządza. „Dzięki Państwa - beneficjentów - pomysłom, tylko w dwóch perspektywach finansowych czyli od 2007 do 2020 roku zainwestujemy ponad 300 mln euro
z pieniędzy unijnych na rozwój pogranicza polsko – słowackiego. Mówię świadomie inwestujemy, a nie wydajemy, na pograniczu. Inwestujemy
w projekty, które pozostawiają ślady materialne, w infrastrukturę,
w modernizację dróg i obiektów kultury, ale przede wszystkim inwestujemy w projekty, które są dużo istotniejsze, w te, które pozwalają się nam poznawać, lepiej rozumieć i sobie wzajemnie zaufać”, powiedziała Anita Ryng, dyrektor Departamentu Współpracy Terytorialnej z Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju, która jednocześnie reprezentowała Instytucję Zarządzającą programem. Także Milan Gál ze słowackiego Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, reprezentujący Instytucję Krajową, zwrócił uwagę, że obustronne zaufanie pozwoliło zniwelować pojawiające się kłopoty w czasie realizacji programu. Zaznaczył: - Mieszkańcy pogranicza są zadowoleni z działań zrealizowanych w ramach projektów współpracy transgranicznej.

W perspektywie finansowej Unii Europejskiej 2007-2013 ponad 1900 partnerów z Polski i Słowacji zrealizowało 109 projektów i ponad 720  mikroprojektów.

W ciągu ostatnich siedmiu lat na polsko‑ słowackie pogranicze trafiło ponad 150 milionów euro z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR).

Dzięki temu na pograniczu zmodernizowano sieć komunikacyjną, bo wybudowano lub odnowiono 230 km dróg. Poprawił się standard życia mieszkańców i zadbano o ochronę środowiska - zbudowano 8 nowoczesnych oczyszczalni ścieków i ponad 220 km sieci wodociągowej i kanalizacyjnej. Dla mieszkańców i gości wytyczono lub oznakowano ponad 1700 km szlaków turystycznych. Powstało ok. 140 km ścieżek rowerowych. Przygotowano 250 produktów turystycznych. A o atrakcjach, historii, tradycji i współczesności pogranicza opowiada 400 publikacji wydanych w ramach programu.

PODSUMOWANIE PROGRAMU (1,84MB)

- Główny cel mikroprojektów: promowanie inicjatyw lokalnych i nawiązanie kontaktów transgranicznych znakomicie został zrealizowany – ocenił Dawid Lasek, wiceprezes Stowarzyszenia Euroregion Karpacki Polska. Przypomniał, że na każdy projekt przeznaczano od 5 do 50 tys. euro. – W nowej perspektywie będą mogły być to projekty o wartości nawet do 100 tys. euro każdy – dodał.

PODSUMOWANIE PROJEKTU PARASOLOWEGO (3,15MB)

O istocie i znaczeniu współpracy transgranicznej w Unii Europejskiej opowiedziała Dorota Witoldson z Komisji Europejskiej. Podkreśliła, że taka współpraca w postaci programów realizowanych przez państwa sąsiadujące ze sobą istnieje od 25 lat. „Po kilku dekadach UE wciąż istnieją przeszkody, które utrudniają mieszkańcom pogranicza choćby mieszkanie w jednym kraju i pracę w drugim, czy korzystanie ze służby zdrowia. Zdajemy sobie sprawę z tego, że są problemy, których nie rozwiążą programy transgraniczne, gdyż wynikają  na przykład z prawa danego kraju. Nie można tych barier pokonać na poziomie lokalnym, trzeba na centralnym. Właśnie Komisja Europejska przygotowuje raport na temat przeszkód istniejących na granicach i sposobów ich niwelowania. Uzupełniającym elementem raportu są konsultacje publiczne, które obecnie trwają on-line”, mówiła Dorota Witoldson i zachęcała uczestników konferencji oraz mieszkańców pogranicza, by wzięli udział w badaniu.

INTERREG 25 LAT (191KB)

Podczas konferencji zaprezentowano także kilka ze zrealizowanych w ramach programu projektów. Beneficjenci opowiadali o nich w sposób nieszablonowy. Antoni Nowak ze Związku Euroregion „Tatry” przypomniał, że istnieją wciąż materialne ślady, tego, że na Podkarpaciu żyli i tworzyli Słowacy, Polacy, Węgrzy, Niemcy, Łemkowie, Żydzi i Romowie. Ich kultura przetrwała w architekturze i sztuce, w bogatych obyczajach, folklorze, rzemiośle, w muzyce i języku. „W ramach „Spotkania siedmiu kultur pogranicza polsko-słowackiego Od Ladislava Medňanského do Jana Kantego Pawluśkiewicza” zrealizowaliśmy liczne działania artystyczne, naukowe, wydawnicze i inwestycyjne” – powiedział Antoni Nowak i w siedmiu obrazach odsłonił dla uczestników konferencji najciekawsze, mało znane i intrygujące zagadnienia siedmiu kultur pogranicza. 

Zaś Dušan Karaska z organizacji słowackiej SOS/BirdLife nie tylko zobrazował i przybliżył, jak pomagano 25 gatunkom ptaków w ramach projektu „Ochrona zagrożonych gatunków ptaków w Karpatach Zachodnich”, ale przypomniał także, jakie wydają dźwięki i przeprowadził wśród uczestników konferencji konkurs znajomości ptasich głosów.

Małgorzata Broda, dyrektor Instytutu Europa Karpat przedstawiła Karpacką Mapę Przygody w konwencji baśni. O atrakcjach pogranicza opowiadała jako czarownica, oprawę muzyczną na tradycyjnych ludowych instrumentach wykonał folkowy artysta słowacki, a jedną z bohaterek filmu pokazującego szlaki na pograniczu była młoda dama z początku XX wieku. Każdy z uczestników konferencji otrzymał małe drewniane pudełeczko zmysłów, a w nim trzy zachęty rozbudzające zmysły (zapach, dotyk i smak), by odwiedzić pogranicze. Były to drobinki propolisu, gęsiego puchu oraz kąsek owczego sera i wędzona śliwka.

Natomiast Jozef Harabin burmistrz Spiskiej Starej Wsi zaprezentował film o  „Modernizacji drogowej infrastruktury komunikacyjnej Osturňa – granica państwa – Niedzica”. Wyremontowanie po obu stronach granicy dróg, które prowadzą do międzynarodowego przejścia granicznego Lysa nad Dunajcem – Niedzica, poprawiło bezpieczeństwo i ułatwiło komunikację. 

Uczestnicy konferencji byli bardzo zainteresowani również rozwiązaniami zaproponowanymi w kolejnym, nowym, Programie Współpracy Transgranicznej Interreg V–A Polska-Słowacja na lata 2014-2020. Przedstawiciele Instytucji Zarządzającej i Instytucji Krajowej przybliżyli jego założenia, priorytety oraz cele, jakim mają służyć przyszłe projekty.

PROGRAM INTERREG POLSKA-SŁOWACJA (1) (841KB)

PROGRAM INTERREG POLSKA-SŁOWACJA (2) (1,44MB)

Polska-Słowacja współpraca będzie się koncentrowała wokół trzech głównych tematów: dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego, transportu oraz edukacji. Na program przeznaczono 155 mln euro z EFRR.
O szczegółach  nowego programu rozmawiano na trzech warsztatach poświęconych tym głównym zagadnieniom.

PANEL I (546KB)

PANEL II (555KB)

PANEL III (698KB)

Konferencja odbyła się 30 września w Zakopanem.